فواید تزریق سلول های بنیادی به زانو : تزریق سلول های بنیادی در زانو روشی مدرن برای درمان آرتروز است. آرتروز زانو از شایع‌ترین انواع آرتریت و جز علل اصلی درد و ناتوانی در حرکت بزرگسالان است. معمولاً علائم شامل درد، تورم، سفتی و محدودیت دامنه حرکتی مفصل زانو است؛ که با ازدست‌دادن غضروف مفصلی ایجاد می‌شود.
این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به‌کلی تغییر دهد؛ بنابراین یافتن درمانی مناسب و موثر، از بین انواع روش‌های درمانی، دغدغه بسیاری از بیماران و خانواده‌های آنها است. در این مقاله از سل تک بیوژن به طور کامل همه آن‌چه باید درباره روش تزریق سلول بنیادی به زانو بدانید را توضیح می‌دهیم.
آشنایی مختصر سلول های بنیادی در درمان آرتروز مفاصل
بسیاری از مردم در اقصی نقاط جهان از درد زانو رنج میبرند . مشکلات زانو از بیماریهای مختلف مانند روماتیسم مفصلی گرفته تا ضربه و بالا رفتن سن ناشی می‌شوند . بسیاری از درمان‌هایی که برای درد زانو و کمر وجود دارند موقتی و کوتاه بوده و یا نیازمند جراحی میباشد که زمانبر و دردناک میباشد .
ارتروز و یا ساییدگی زانو نتیجه ی آسیب غضروفی زانو است. غضروف مانند یک بالش داخل مفصل عمل می‌کند . آسیب غضروف منجر به سایش استخوان‌ها به یکدیگر شده که باعث درد التهاب و ورم می‌شود .
بدلیل اینکه به صورت طبیعی بدن قادر به ترمیم غضروف نمی باشد در صورت آسیب ترمیم نمی‌شود . تقریبا ۶۰ درصد مردم در معرض پیشرفت ارتروز زانو در یکی از مراحل زندگی هستند . درمان‌های سنتی مثل داروهای خوراکی و فیزیوتراپی تنها در زمان کوتاهی باعث بهبود درد می‌شوند .
سلول درمانی زانو با سلول های بنیادی که بصورت تزریق مستقیم داخل مفصل زانو انجام می شود منجر به رشد مجدد غضروف در زانو می شود . وقتیکه سلول درمانی زانو با کمک سلول های بنیادی انجام می‌شود این سلولها داربستی را ایجاد میکنند که غضروف آسیب دیده مجددا رشد می‌کند .
سلول درمانی زانو همچنین سرعت آسیب و سایش زانو را کاهش داده و منجر به از بین رفتن درد زانو می‌شود . هدف اصلی سلول درمانی زانو اجتناب از تعویض مفصل یا به تاخیر انداختن این جراحی گران و دردناک است که بر خلاف باور عموم درمانی موقتی میباشد .
انواع مختلف سلول بنیادی
سلول های بنیادی به گروه های مختلفی طبقه بندی می شوند که در ادامه ویژگی هر یک را مرور خواهیم کرد:
- سلول های بنیادی جنینی: منشا سلول های بنیادی جنینی، سلول هایی هستند که در مرحله بلاستوسیست شکل می گیرند. این سلول ها را پرتوان می نامند، چرا که می توانند به هر نوع سلولی در بدن انسان تبدیل شوند. سلول های جنینی ابزار بسیار پرکاربردی برای تحقیقات پزشکی هستند. البته از آنجایی که منشا این سلول ها جنین انسان است، استفاده از آنها در محافل پزشکی نگرانی های اخلاقی بسیاری را نیز برانگیخته است.
- سلول های بنیادی بزرگسالان: این سلول ها پس از رشد در سراسر بدن یافت می شوند. در مقایسه با سلول های جنینی، سلول های بنیادی بزرگسالان از انعطاف پذیری کمتری برخوردار هستند و امکان تغییر به هر نوع سلولی در بدن را ندارند. با این حال، آنها نقشی اساسی در حفظ و ترمیم بافت های بدن ایفا می کنند. سلول های بنیادی خون ساز، سلول های بنیادی عصبی و سلول های بنیادی مغز استخوان در این دسته جای می گیرند.
- سلول های بنیادی پرتوان القایی: این دسته از سلول های بنیادی از طریق تغییر سلول های بنیادی بزرگسالان به سلول های جنینی ساخته می شوند. روش ها و عوامل ژنتیکی مختلفی می توانند زمینه ساز این تغییر باشند.
آیا تزریق سلول های بنیادی در زانو برای درمان آرتروز روشی موثر است؟
همین ویژگی سبب شده تا امکان جایگزینی به‌جای سلول‌های پیر یا آسیب‌دیده بدن را داشته باشند. بنابراین در علم پزشکی برای بازگرداندن عملکرد بافت‌های آسیب‌دیده بیماران استفاده می‌شود. پزشکان با تزریق سلول بنیادی به زانوی درگیر آرتروز کمک میکنند بافت غضروفی تحلیل‌رفته با سلول‌های جدید جایگزین شود. از این طریق علائم آزاردهنده بهبود می‌یابد و عملکرد طبیعی به زانو بازگردانده می‌شود.
جایگزینی بافت‌های آسیب‌دیده با سلول‌های جدید اتفاقی طبیعی در بدن است؛ اما در افراد میانسال یا هنگام التهاب و صدمه به زانو تعادل بین سرعت ازدست‌دادن سلولها و توانایی ترمیم غضروف از بین می‌رود. تاثیر سلول‌های بنیادی در درمان آرتروز زانو از طریق متعادل‌کردن مکانسیم بازیابی غضروف و سایر بافت‌های مفصلی برای جبران آسیب است. اگرچه ممکن است آرتروز حتی در حضور سلول‌های بنیادی تزریق‌شده هم ادامه یابد، اما تحقیقات نشان می‌دهد این سلولها قادر هستند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرند.
کیت Alpha-Eye-PRP به منظور تهیه ی قطره های چشمی مبتنی بر پلاسمای غنی از فاکتور رشد یا PRGF توسعه یافته است.
فواید تزریق سلول های بنیادی به زانو
محققان همواره در تلاش هستند تا روش‌های موثر و کم‌عارضه‌تری برای بهبود بیماران پیدا کنند. به‌طور خلاصه مهم‌ترین فواید تزریق سلول های بنیادی به زانو چنین است:
- روشی کمتر تهاجمی است و عوارض جانبی کمتری نسبت به جراحی‌های پیچیده، مانند جراحی آرتروسکوپی یا تعویض زانو، دارد.
- نسبتاً بدون درد است و در مدت کوتاه‌تری انجام می‌شود.
- سلول بنیادی می‌تواند از بافت‌های بدن خود بیمار گرفته شود. پس نیاز به عضو اهدایی ندارد.
- اگرچه برخی از پژوهش‌ها درباره درمان با سلول‌های بنیادی ابهام‌هایی دارند؛ اما روشی نسبتاً ایمن است. زیرا سلولها از بدن بیمار برداشته می‌شود و احتمال پس‌زدن بافت دریافتی به کمترین میزان می‌رسد.
معایب و عوارض تزریق سلول های بنیادی
هر روش درمانی عوارض احتمالی دارد. درمان آرتروز با سلول بنیادی هم از این قاعده مستثنی نیست. بااین‌حال هنگامی که صحبت از تزریق یاخته بنیادی می‌شود بیشتر خطرات مربوط به عوارض جانبی کوتاه‌مدت است؛ مانند عفونت، خونریزی و درد ناشی از التهاب بافتی یا عصبی. علاوه‌براین:
- هنوز روش جدیدی است و محققان در حال پژوهش بر چالش‌های آن هستند.
- پس از تزریق سلول های بنیادی در زانو برخی از بیماران ممکن است به‌طور موقت افزایش درد و تورم را تجربه کنند. درحالی‌که بیشتر افراد هیچ عارضه جانبی نامطلوبی ندارند.
- میزان ماندگاری سلول‌های بنیادی تزریق‌شده در مفصل، یا توانایی تولید اثرات بیولوژیکی احتمالی آنها، پس از تزریق درون مفصلی را نمی‌توان با قطعیت مشخص کرد.
تزریق سلول های بنیادی برای درمان آرتروز چگونه انجام می‌شود؟
بسیاری از بیماران آرتروز را با ورزش، کاهش وزن، درمان‌های پزشکی و اصلاح سبک زندگی مدیریت میکنند. در موارد جدی عمل تعویض مفصل زانو یکی از گزینه‌های پیشنهادی است.
درمان با سلول‌های بنیادی می‌تواند جایگزینی برای جراحی‌ها باشد؛ که در آن از مکانیسم‌های بدن برای کمک به ترمیم و کاهش زوال بافت‌هایی، مانند غضروف، استفاده می‌شود. گاهی آنها از بدن بیمار گرفته می‌شود؛ تا ریسک هرگونه عوارض جانبی جدی کاهش یابد.
پزشکان اغلب از سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSCs) مغز استخوان استفاده میکنند. البته بافت‌هایی مانند چربی و عضله هم می‌توانند منابع سلول بنیادی باشند. برای جداسازی سلولها از بافت مورد نظر پزشک نوعی بی‌حس‌کننده موضعی به‌کار میبرد. ممکن است گاهی تشخیص دهد که بیمار نیاز به بیهوشی خفیف دارد.
پس از جداسازی سلولها را در آزمایشگاه کشت میکنند؛ تا تعدادشان به‌اندازه کافی زیاد شود و برای تزریق مناسب باشند. سپس پزشک سوزنی را وارد بافت زانو می‌کند و سلول‌های بنیادی را به این ناحیه برمی‌گرداند. سلول‌های مزانشیمی پس از ورود به محیطی خاص، اثرات درمانی مثبتی در بافت ایجاد میکنند.
مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق سلول های بنیادی در زانو چیست؟
درمان با سلول بنیادی نسبت به عمل جراحی عوارض و دردسر کمتری دارد و اغلب پس از آن بیمار به هیچ نوع توانبخشی نیاز پیدا نمی‌کند. بااین‌حال نکاتی هست که باید بدانید.
مراقبت‌های قبل از تزریق سلول بنیادی
- پیش از تزریق محدودیتی در مصرف غذا یا نوشیدنی ندارید
- هر گونه حساسیت دارویی را با پزشک و پرستارتان در میان بگذارید
- تزریق یاخته‌های بنیادی نیاز به بیهوشی ندارد و معمولا با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود
- احتمالا پزشکتان لیستی از داروهایی که باید، یک هفته پیش از دریافت سلول، مصرفشان را قطع کنید به شما می‌دهد
مراقبت‌های بعد از دریافت سلول‌های بنیادی
- تسکین درد در این روش فوری نخواهد بود. بنابراین باتوجه به شدت آسیب مفصل باید انتظار ۲ تا ۴ هفته یا گاهی چندماه درد خفیف را داشته باشید
- در صورت نیاز بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول می‌توانید از کمپرس یخ برای تسکین درد استفاده کنید. البته گذاشتن گرما در ناحیه تزریق، زودتر از ۳ یا ۴ روز، می‌تواند به افزایش درد منجر شود.
- برای ۲۴-۴۸ ساعت اول پس از تزریق استراحت کنید؛ اما بی‌تحرک هم نباشید.
- دست کم تا 6 هفته پس از تزریق هیچ داروی ضد التهابی و رقیق‌کننده مصرف نکنید. تیم درمانی توصیه‌های لازم را به شما می‌دهند.
- در صورت توصیه پزشک فیزیوتراپی را طی ۴ تا ۶ روز بعد از دریافت سلول‌های بنیادی شروع کنید.
