بررسی عوارض پی آر پی کمر : دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که باعث درد و محدودیت حرکت می‌شود. روش‌های مختلفی برای درمان این عارضه پیشنهاد شده است، اما بسیاری از آنها عوارض جانبی زیادی دارند. تزریق prp کمر به عنوان یک روش غیر جراحی و کم عارضه برای درمان انواع مشکلات مربوط به کمر استفاده می‌شود.
پی آر پی از خون بیمار تهیه می‌شود و شامل غلظت بالای پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد است که به تقویت بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند. این مقاله به بررسی استفاده از پی آر پی در درمان مشکلات کمر، مکانیسم عملکرد آن،مزایا و عوارض پی آر پی کمر ، نتایج مطالعات بالینی و مسایل مربوط به اجرای این روش می‌پردازد.
پی آر پی کمر چیست؟
پی آر پی کمر (PRP) که با اسم پلاسمای غنی از پلاکت (Platelet rich plasma)نیز شناخته می شود یک روش درمانی امروزی و غیرجراحی برای درمان درد در کمر است. در این روش، خون بیمار از طریق یک سوزن از ورید بازو گرفته شده و سپس در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا پلاکت‌ها از سایر اجزای خون جدا شوند. پلاکت ها حاوی فاکتور های رشد هستند که نقش مهمی در بهبود و بازسازی بافت‌های آسیب دیده ایفا می‌کنند.
پی آر پی کمر برای درمان طیف وسیعی از مشکلات کمر، از جمله موارد زیر، استفاده می‌شود:
- درد کمر مزمن
- درد حاصل از آسیب دیدگی دیسک کمر
- درد ناشی از آرتروز مفاصل کمر
- درد به علت تنگی کانال نخاعی
تزریق پی آر پی کمر معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود و حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. بیمار معمولاً پس از تزریق می‌تواند به خانه برود.
نتایج تزریق پی آر پی کمر معمولاً پس از چند هفته شروع به ظاهر شدن می‌کنند. در برخی موارد، ممکن است برای مشاهده نتایج کامل تا چند ماه زمان لازم باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی چیست؟
تعداد نرمال پلاکت در خون انسان بین ۱۵۰ هزار تا ۳۵۰ هزار در هر میکرولیتر است. در پی آر پی این میزان به بیش از یک میلیون پلاکت در هر میکرولیتر می‌رسد. زمانی که چند سی‌سی از پی آر پی با پلاکت فراوان به بدن تزریق می‌شود مقدار زیادی از عوامل رشد در آن محل آزاد می‌شود و باعث ترمیم بافتی می‌شود.
هر پلاکت حدود ۵۰ تا ۸۰ گرانول آلفا دارد. گرانول آلفا حاوی بیش از ۳۰۰ پروتئین مختلف است. گرانول‌ها حاوی مواد شیمیایی مهمی مانند کلسیم، سروتونین، هیستامین و ترکیبات مختلف فسفاته مانند آدنوزین دی فسفات، آدنوزین‌تری‌فسفات و گوانوزین دی فسفات هستند.
پلاکت‌ها انباری از فاکتورهای رشد مهم مانند فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF)، فاکتور رشد بتا تبدیل‌کننده (TGF- β)، فاکتور رشد شبه انسولین ۱، فاکتور رشد اندوتلیال عروقی و فاکتور رشد اپیتلیال هستند.
روش تهیه پلاسمای غنی از پلاکت
ابتدا از بیمار بین ۲۰ تا ۴۰ سی‌سی خون گرفته می‌شود. یک ضدانعقاد برای جلوگیری از فعال‌شدن زودرس پلاکت‌ها به خون بیمار اضافه می‌شود. سپس خون بیمار در داخل سانتریفیوژ قرار داده می‌شود. پس از اتمام مرحله اول سانتریفیوژ سه‌لایه در لوله تشکیل می‌شود. بالاترین لایه حاوی پلاکت‌های بیمار است. لایه میانی که به آن بافی‌کت می‌گویند و شامل پلاکت و گلبول‌های سفید خون است. پایین‌تری لایه متشکل از گلبول‌های قرمز خون است. لایه فوقانی همراه با لایه میانی برداشته می‌شود و مجدداً تحت سانتریفیوژ با سرعت کمتر قرار می‌گیرد. محلول نهایی حاوی پی آر پی آماده تزریق است.
کاربرد پی آر پی کمر در کدام بیماری ها است؟
- بیماری دژنراتیو دیسک (کم‌آبی و آسیب دیسک)
- آرتروز مفاصل فاست
- آتروفی و ضعف عضلات مولتی‌فیدوس
- رادیکولوپاتی (درد ناشی از بیرون‌زدگی و فشار دیسک بر روی ریشه عصبی)
- در حین جراحی فیوژن ستون فقرات
مزایا و معایب استفاده از PRP در مقایسه با روش‌های درمانی دیگر
استفاده از اوزون تراپی یا پی ار پی در درمان دیسک کمر مزایا و معایب خاص خود را دارد. در زیر به برخی از مزایا و معایب استفاده از پی آر پی در مقایسه با روش‌های درمانی دیگر اشاره می‌کنیم:
مزایای تزریق پلاسمای خون
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
یکی از انواع پلاسمای خون، پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP است. این نوع پلاسما حاوی غلظت بالای پلاکت‌ها است که عوامل رشدی مانند فاکتور رشد خون پلاکتی (PDGF)، فاکتور رشد ترومبوسیتی (TGF-β) و فاکتور رشد پایانی فیبروبلاست (PFG) را در خود دارد. تزریق پی آر پی می‌تواند فرآیند التیام زخم‌ها، بازسازی بافت‌های آسیب دیده و رشد بافت سالم را تحریک کند.
پلاسمای غنی از فاکتورهای رشد: پلاسمای خون حاوی فاکتورهای رشد مختلفی است که می‌توانند فرآیند بازسازی و تجدیدسازی بافت‌ها را تسریع کنند. این فاکتورهای رشد شامل فاکتور رشد عروقی (VEGF)، فاکتور رشد فیبروبلاستی (FGF)، فاکتور رشد اپیتلیال (EGF) و فاکتور رشد نوروتروفیک (NGF) می‌شوند. این عوامل می‌توانند فرآیند نمو و تجدیدسازی سلول‌ها را تحریک کرده و بهبود عملکرد بافت‌های مختلف را فراهم کنند.
کاهش التهاب و تسریع التیام
پلاسمای خون حاوی عوامل ضد التهابی مانند سیتوکین‌ها، ایلوسیت‌ها و لکوسیت‌ها است. این عوامل می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و التهاب‌های مزمن را کاهش دهند. همچنین، عوامل رشد موجود در پلاسمای خون می‌توانند فرآیند التیام زخم‌ها و بازسازی بافت‌های آسیب دیده را تسریع کنند.
عملکرد بهبود یافته مفاصل و بافت‌های مربوطه: تزریق پلاسمای خون می‌تواند در بهبود عملکرد مفاصل و بافت‌های مربوطه مانند غضروف، عضلات و تاندون‌ها مفید باشد. این روش می‌تواند به تقویت بافت‌های مفصلی، کاهش درد و التهاب مفصلی، بهبود حرکت مفاصل و افزایش استحکام و انعطاف‌پذیری بافت‌های مربوطه کمک کند.
کاهش نیاز به داروهای ضد التهابی و ضد درد
با تزریق پلاسمای خون، ممکن است نیاز به مصرف مکمل داروهای ضد التهابی و ضد درد کاهش یابد. عوامل ضد التهابی و عوامل رشد موجود در پلاسمای خون می‌توانند علائم التهابی را کاهش داده و درد را تسکین دهند. این مزیت به خصوص در بیمارانی که نمی‌توانند به طور مداوم از داروهای ضد التهابی استفاده کنند یا به دلیل عوارض جانبی داروها از آنها پرهیز می‌کنند، مهم است.
ریسک کمتر نسبت به جراحی: در مقایسه با جراحی، تزریق پلاسمای خون معمولاً با ریسک کمتری همراه است. جراحی‌ها ممکن است با خطرها و عوارض جانبی جدیدی همراه باشند، در حالی که تزریق پلاسمای خون به عنوان یک روش غیرجراحی و غیرتهاجمی امن‌تر به نظر می‌رسد.
پذیرش واکنش بدن کمتر: بدون استفاده از مواد خارجی، پلاسمای خون از بدن بیمار تولید می‌شود. این موضوع می‌تواند به معنای کاهش خطر واکنش‌های حساسیتی و ردود فعل نامطلوب برای بیمار باشد. با تزریق پلاسمای خون بیمار، احتمال وقوع عوارض جانبی و عدم سازگاری با مواد خارجی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: بررسی روش های درمان آرتروز کمر
عوارض پی آر پی کمر
تزریق پلاسمای خون، به عنوان یک روش درمانی، می‌تواند به برخی عوارض موقت و نادر ایجاد کند. در زیربه برخی از عوارض آمپول پی آر پی اشاره می‌کنیم:
واکنش‌های حساسیتی از عوارض پی آر پی کمر
در برخی از افراد، تزریق پلاسمای خون می‌تواند باعث واکنش‌های حساسیتی شدید شود. این واکنش‌ها ممکن است شامل آنافیلاکسی (تورم صورت، سرگیجه، ضعف نفس)، آرتریت (التهاب مفاصل) و راش (آنومالی پوستی) باشد. در صورت بروز هرگونه علائم حساسیتی، تزریق باید متوقف شده و درمان مناسب اعمال شود.
عفونت از عوارض پی آر پی کمر
هرگونه تزریق، شامل تزریق پلاسمای خون، ممکن است عامل انتقال عفونت‌ها باشد. از جمله عفونت‌های ممکن پس از تزریق پلاسمای خون می‌توان به عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت و اچ آی وی، و همچنین عفونت‌های باکتریایی اشاره کرد. به همین دلیل، استفاده از پلاسمای خون باید با رعایت استانداردهای بهداشتی صورت گیرد.
انتقال بیماری از عوارض پی آر پی کمر
در برخی موارد نادر، انتقال بیماری‌های خاصی از طریق پلاسمای خون ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال، انتقال بیماری‌های ناشی از آمیلوئید (مانند آمیلوئیدوز) یا بیماری کرجفات-یاکوب (CJD) که از طریق پلاسمای خون انتقال یافته‌اند، گزارش شده است.
چه زمانی تزریق پی آر پی به کمر توصیه می‌شود؟
تزریق پی آر پی می‌تواند برای برخی از افراد تنها گزینه بهبود محسوب شود. به عنوان مثال افرادی که به دلیل درد‌های ناشی از آسیب به نواحی کمر، زانو یا کتف دچار محدودیت در فعالیت‌های روزانه شده‌اند می‌توانند از این روش استفاده کنند. همچنین افرادی که روش‌های درمانی دیگر مانند استراحت و یا فیزیوتراپی برای آنها نتیجه بخش نبوده است و بیماری آنها شدت یافته نیز در گروه استفاده‌کنندگان از این روش قرار می‌گیرند.
تزریق پی آر پی کمر برای چه کسانی مناسب است؟
برخی افراد نسبت به درمان دارویی دچار واکنش‌هایی مانند حساسیت هستند و یا مصرف داروها در درد‌های مزمن هیچگونه بهبودی ای ایجاد نکرده است. این افراد نیز می‌توانند از روش تزریق پی آر پی بهره‌مند شوند. در صورتی که فرد شرایط انجام عمل جراحی را نداشته باشد تزریق پی آر پی برای او تجویز خواهد شد. به طور کلی تزریق پی آر پی به عنوان یک روش طبیعی و غیر جراحی برای بهبودی می‌تواند مورد استفاده هر فردی قرار بگیرد.
تزریق پی آر پی به کمر چگونه انجام می‌شود؟
برای تزریق پی آر پی به کمر مقداری خون از فرد کشیده می‌شود. سپس آن را درون سانتریفیوژ قرار می‌دهند. این دستگاه خون را با سرعت زیاد می‌چرخاند به طوری که گلبول قرمز و پلاکت‌های غلیظ خون از یکدیگر جدا شوند. در این زمان پلاسمای غنی برای مصرف در فرآیند درمان در الویت قرار گرفته و گلبول‌های قرمز دور انداخته می‌شوند.
این پلاکت به نواحی مختلف که دچار درد مزمن است تزریق می‌گردد. به این فرایند تزریق پی آر پی به ستون فقرات، پی آر پی کمر نیز گفته می‌شود.
