ساعت‌ها خیره شدن به صفحه مانیتور کامپیوتر و به طور مداوم با موبایل کار کردن و کاهش دفعات پلک زدن موجب شده تا در سال‌های اخیر سن ابتلا به خشکی چشم کاهش یافته و حتی جوانان بسیاری را نیز درگیر کند. به طور کلی خشکی چشم در زنان بیش از مردان دیده می‌شود. در این مقاله به دلایل بروز خشکی چشم، راه‌های پیشگیری از آن و راه های درمان خشکی چشم خواهیم پرداخت با سل تک بیوژن همراه باشید.
خشکی چشم چیست؟
در حالت طبیعی چشم از طریق اشک شستشو داده می شود. اشک باعث بیرون راندن گرد و غبار و ذرات موجود در هوا از سطح چشم شده و آن را مرطوب نگه می دارد. همچنین آنزیم ها و عوامل ایمنی و مواد مغذی در اشک وجود دارد که وجود آن برای سلامت چشم ضروری است.
گاهی مواقع به میزان کافی اشک تولید نمی شود و یا اینکه اشک تولید شده کیفیت مناسبی ندارد. در این حالت فرد به خشکی چشم دچار شده است.
علائم خشکی چشم
علائم معمولا هر ۲ چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و شامل موارد زیر هستند:
- سوزش، خارش و قرمزی چشم
- وجود مقدار زیادی مخاط در اطراف چشم
- حساسیت به نور
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- مشکل برای رانندگی کردن در شب
- آبریزش چشم‌ها (به این دلیل که بدن به خشک بودن چشم‌ها واکنش نشان می‌دهد)
- تاری دید یا خستگی چشم
دلایل بروز خشکی چشم
اشک از سه لایه مختلف تشکیل شده است. اگر غدد تولید کننده اشک ملتهب شوند یا به اندازه کافی آب، چربی و مخاط تولید نکنند، این مسئله منجر به بروز “سندرم خشکی چشم” خواهد شد. موارد زیر از جمله دلایل به وجود آمدن این سندرم هستند:
- هورمون درمانی
- قرار گرفتن مداوم در معرض باد یا هوای خشک
- آلرژی
- عمل لیزیک چشم
- استفاده از برخی داروها از جمله آنتی هیستامین، داروهای ضد بارداری و ضد افسردگی
- افزایش سن
- استفاده از لنز به مدت طولانی
- خیره شدن به کامپیوتر به مدت طولانی
- به اندازه کافی پلک نزدن
عوارض خشکی چشم
افراد مبتلا به این مشکل ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
- عفونت چشم: اشک از چشم‌ها در برابر عفونت محافظت می‌کند. بنابراین، کمبود آن با افزایش خطر عفونت مرتبط است.
- آسیب‌دیدگی سطح چشم: اگر خشکی چشم درمان نشود، به التهاب چشم و مشکلات بینایی منجر می‌شود.
- کیفیت پایین زندگی: خشک بودن سطح چشم انجام کارهای روزمره را دشوار می‌کند.
روش های پیشگیری و درمان خشکی چشم
- به طور مرتب از اشک مصنوعی (قطره چشم پلی وینیل الکل) استفاده کنید.
- هنگام مطالعه یا کار با رایانه زیاد پلک بزنید و بعد از هر ۲۰ دقیقه، ۲۰ ثانیه چشمانتان را ببندید.
- غذاهایی که حاوی امگا ۳ هستند مانند ماهی سالمون، ساردین و روغن کتان را مصرف کنید.
- در کارهای طولانی مدت وقفه های کوتاه برای استراحت دادن به چشم ها در نظر بگیرید.
- برای تصفیه و مرطوب نگه داشتن هوا از دستگاه بخور استفاده کنید.
- ازسپرهای عینک جهت جلوگیری از گرد و غبار به چشمانتان استفاده کنید.
- صفحه کامپیوترتان را جوری تنظیم کنید که پایین تر از سطح چشمان شما قرار گیرند.
- کمپرس آب گرم به درمان خشکی چشم بسیار کمک می کند.
- از عینک های آفتابی استفاده کنید.
- از استعمال دخانیات خودداری کنید.
- چشمانتان را ورزش دهید.
- از ماساژ دادن چشم هایتان غافل نشوید.
- مرتب چشم هایتان را شستشو دهید.
- از مواد غذایی اسیدی کمتر استفاده کنید.
درمان خشکی چشم
برای بسیاری از افراد، استفاده مرتب از قطرههای چشمی بدون نسخه (اشک مصنوعی) کافی است. در سایر موارد، پزشک ممکن است راه‌کارهای زیر را توصیه کند:
۱. درمان علت زمینه‌ای
برای مثال، اگر یک داروی خاص در بروز این مشکل نقش داشته باشد، پزشک ممکن است آن را با داروی دیگری جایگزین کند. همچنین اگر مشکل پلک باعث خشکی چشم شده باشد، پزشک می‌تواند آن را با جراحی برطرف کند.
۲. دارو درمانی
داروهایی که برای درمان خشکی چشم تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:
- دارو برای کاهش التهاب پلک: وجود التهاب در لبه پلک می‌تواند از ترشح چربی به داخل اشک جلوگیری کند. گاهی‌اوقات، پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی برای رفع التهاب کمک می‌گیرد.
- قطره چشم برای کنترل التهاب قرنیه: قطره‌هایی که حاوی کورتیکواستروئید یا داروی سرکوب‌کننده ایمنی سیکلوسپورین هستند می‌توانند التهاب را در سطح چشم برطرف کنند. به دلیل عوارضی که کورتیکواستروئیدها دارند، نباید از آن‌ها برای مدت طولانی استفاده کنید.
- افزودنی‌های چشمی که مانند اشک مصنوعی عمل می‌کنند: اگر اشک مصنوعی در درمان این مشکل متوسط یا شدید موثر نباشد، باید یک بار در روز هیدروکسی‌پروپیل سلولز را بین پلک پایینی و چشم خود قرار دهید. این دانه ریز به آرامی حل می‌شود و ماده‌ای ترشح می‌کند که باعث روان شدن چشم می‌شود.
- داروهای محرک اشک: داروهایی به نام کولینرژیک وجود دارند که به افزایش تولید اشک کمک می‌کنند. این داروها به صورت قرص، ژل یا قطره در دسترس هستند. از عوارض جانبی آن‌ها می‌توان به تعریق اشاره کرد.
- قطرههای چشمی که از خون خود شما ساخته می‌شوند: این قطره‌ها می‌توانند خشکی شدید چشم را برطرف کنند. برای ساخت این قطره‌ها، گلبول‌های قرمز از خون جدا می‌شوند و باقیمانده خون با محلول نمک مخلوط می‌شود.
- استفاده از اسپری بینی برای تولید اشک: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از اسپری وارنیکلین را برای افزایش تولید اشک تایید کرده است.
کیت Alpha-Eye-PRP به منظور تهیه ی قطره های چشمی مبتنی بر پلاسمای غنی از فاکتور رشد یا PRGF توسعه یافته است.
۳. سایر راه‌کارهای درمانی
سایر اقداماتی که ممکن است برای درمان خشکی چشم توصیه شوند، شامل موارد زیر هستند:
- بستن مجرای اشک برای اینکه اشک کمتری از دست بدهید
- استفاده از لنزهای تماسی خاص
- باز کردن غدد چربی (برای مثال، با استفاده از کمپرس گرم)
- استفاده از نور درمانی و ماساژ پلک
۴. درمان خشکی چشم در خانه
شما ممکن است بتوانید این مشکل را به کمک قطرههای چشمی بدون نسخه یا سایر محصولاتی که به روان شدن چشم کمک می‌کنند، کنترل کنید. اشک مصنوعی یکی از این محصولات است که می‌توانید از آن استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که بعضی از قطرههای چشمی حاوی مواد نگهدارنده هستند. استفاده از این محصولات را باید به حداکثر چهار بار در روز محدود کنید. از قطره‌هایی که قرمزی را کاهش می‌دهند برای درمان خشکی چشم استفاده نکنید. چون در طولانی‌مدت باعث تحریک چشم می‌شوند.
درمان‌های طبیعی برای درمان خشکی چشم
این درمان‌ها روش‌هایی موثر برای درمان خشکی چشم مزمن هستند:
- استفاده از یک حوله یا پارچه‌ی مرطوب و گرم: نگاه داشتن یک حوله و یا پارچه‌ی مرطوب و گرم به کاهش علایم بیماری کمک بسیار زیادی می‌کند.
- ماساژ دادن پلک‌ها با یک صابون ملایم یا شامپو بچه: چشمان خود را بسته و با نوک انگشتان خود صابون را بر روی پلک‌های خود مالیده و به آرامی ماساژ دهید
- مصرف مکمل امگا ۳:اضافه کردن مواد غذایی و یا مکمل‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ برای کاهش التهاب، به عنوان یکی از علایم بیماری بسیار موثر هستند. مصرف مکمل‌هایی مانند روغن ماهی هم بسیار کارآمد است، به جای همه‌ی این‌ها به افراد مبتلا به خشکی چشم توصیه شده که ماهی سالمون، ماهی ساردین و تخم کتان را در برنامه‌ی غذایی خود وارد کنند.
- استفاده از قطره‌ی چشمی روغن کرچک: روغن کرچک به کاهش سرعت تبخیر اشک چشم کمک می‌کند. در حال حاضر قطرههای چشمی حاوی روغن کرچک به راحتی در دسترس هستند.
توجه: پیش از امتحان هر کدام از این روش‌های درمان طبیعی با پزشک خود مشورت کنید.
تغییر شیوه‌ی زندگی
فرد مبتلا به خشکی چشم به راحتی و با اعمال تغییراتی جزئی در روتین و سبک زندگی خود، می‌تواند علایم بیماری را کاهش دهد.
- استفاده از عینک‌های آفتابی دارای کناره‌ی محافظ از تبخیر اشک چشم جلوگیری می‌کند.
- پلک زدن مداوم خصوصا در هنگامی که فرد به مدت طولانی در حال مطالعه و یا نگاه کردن به لپتاپ است، یکی دیگر از کارهایی است که برای درمان خشکی چشم توصیه شده است.
- یک دستگاه بخور سرد به راحتی و خوبی محیط را مرطوب نگه می‌دارد.
- نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ رطوبت و آب رسانی بدن کمک می‌کند.
- سیگار نکشیدن و در معرض دود سیگار دیگران نبودن هم از جمله اقدامات موثر است.
سخن پایانی
روش درمانی که برای مقابله با عارضه‌ی خشکی چشم انتخاب می‌شود، بستگی به عوامل مختلفی دارد. اگر خشکی چشم به دلیل سایر عوامل نهفته رخ داده باشد، چندین روش برای درمان آن به کار گرفته خواهد شد. علاوه بر این شدت علایم و در نظر گرفتن راحتی فرد در درمان خشکی چشم بسیار نقش کلیدی دارند. برای یافتن بهترین روش حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
