آرتروز فرسایشی یا استئوآرتریت یکی از دلایل اصلی فرسایش غضروف بین مفاصل است. ساییدگی زانو زمانی اتفاق‌می‌افتد که استخوان‌ها به‌یکدیگر ساییده‌شده و امکان جذب‌فشار و شوک توسط غضروف‌ها ازبین رفته‌باشد. درنتیجه این سایش باعث درد زانو، ورم، سفت‌شدن، کاهش‌دامنه‌حرکتی زانو و بعضا موجب تشکیل یک ضایعه اضافی استخوانی درمحل زانو و صدادادن زانو میشود.
استئوآرتریت زانو در میان افراد 50 ساله و بالاتر شایع‌تر است و زنان به دلیل عوامل هورمونی و اسکلتی-عضلانی نسبت به مردان بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. با این حال، در حال حاضر یک روند نوظهور در بیماران جوانتر وجود دارد که به این بیماری مبتلا می شوند، که آنها را در معرض خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو با شروع زودرس قرار می دهد.
انواع مختلفی از درمان برای آرتروز زانو وجود دارد که بهترین گزینه بر اساس ارزیابی حرفه ای از وضعیت است. برنامه های ورزشی، تزریق اسید هیالورونیک، دارو درمانی، فیزیوتراپی یا جراحی همگی گزینه های مناسبی هستند. در ادامه با سل تک بیوژن همراه باشید تا این موارد را بررسی کنیم.
آرتروز زانو چه تاثیراتی در بدن دارد؟
احساس درد در زانوها از شایع ترین علائم وجود آرتروز در زانو است، تورم و گرفتگی زانوها باعث میشود که آهسته دویدن، تند دویدن، بالا رفتن از پله‌ها و برخی از فعالیت‌های روزمره را برایتان با درد و مشکل همراه سازد. زانوهای شما سفت و متورم می‌شوند و در موارد شدید نشستن و یا بلند شدن برای افراد به سختی امکان‌پذیر است. آرتروز در صورت عدم توجه و درمان باعث میشود که شکل مفصل زانو دچار تغییرات شود و باعث شود که مفصل شما ناپایدار یا لرزان باشد.
علل ساييدگی زانو
عوامل زیر از جمله رایج ترین علل ساییدگی زانو می باشند که عبارتند از :
- سن : با بالا رفتن سن ، ریسک ابتلا به ساییدگی مفاصل نیز تشدید می گردد.
- جنسیت : خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- اضافه وزن : چاقی از عواملی است که سبب ایجاد فشار بر ران و زانو شده و زمینه ساز ابتلا به ساییدگی زانو می گردد.
- شغل : برخی مشاغل که با نشست و برخاست مداوم همراه هستند ، شغل هایی که نیازمند ایستادن به مدت طولانی هستند و سبب کم تحرکی می شوند و نیز شغل هایی که نیاز به استفاده مکرر از پله دارند از جمله مواردی هستند که موجب ساییدگی زانو می شوند.
- ژنتیک : از دیگر مواردی که به ساییدگی زانو می انجامد دلایل وراثتی و ژنتیکی می باشد.
- آسيب های مفصلی : برخی آسیب های وارده به مفصل زانو که ممکن است در اثر حرکات ورزشی یا تصادفات رانندگی ، حادث گردند می توانند منجر به پارگی لیگامان های صلیبی يا منیسک ها شده و به افزایش احتمال ابتلا به ساییدگی زانو بیانجامند.
- اشكالات بیومکانیک : منظور از اشکالات بیومکانیک ، مشکلاتی اعم از تفاوت فاحش در طول پاها و غیره می باشد که می تواند احتمال ساییدگی مفصل زانو یا آرتروز زانو را افزایش دهد.
علائم ساییدگی زانو
- احساس درد در زانو به خصوص در مواقع راه رفتن ، بالا و پایین رفتن از پله و ایستادن به مدت طولانی
- تشدید درد در ناحیه زانو در صورت لمس این ناحیه
- احساس خشکی و سفتی در زانو
- عدم توانایی در خم و راست کردن زانو به طور کامل
- احساس سایش در زانو هنگام خم و راست کردن این ناحیه
- برجستگی های استخوانی در اطراف مفصل
- فاصله گرفتن زانوها از هم
- تغییر شیوه راه رفتن
عوامل موثر در پیشرفت ساییدگی مفصل زانو:
برخی از عوامل می‌توانند احتمال ابتلای فرد به بیماری آرتروز را افزایش دهند.
این عوامل عبارت‌اند از:
▪ بالا رفتن سن(آرتروز با افزایش سن اجتناب ناپذیر است ولی سن شروع آن در افراد متفاوت است)
▪ چاقی(در افراد چاق بیشتر و زودتر ایجاد میشود و این به علت نیروهای زیادی است که در افراد چاق به علت نیروی وزن به مفصل وارد شده و موجب تخریب زودرس آن میشود(
▪ آسیب‌دیدگی قبلی مفصل(شکستگیهای سطح مفصلی،عفونتهای مفصل،آسیبهای تاندونها و منیسک زانو ،استعداد ابتلا به آرتروز زانو را افزایش میدهند.)
▪ استفاده زیاد مفصل(ورزشها و مشاغلی که در آنها از مفصل زانو زیاد استفاده شود.)
▪ ضعف عضلات ران
▪ژنتیک
▪جنس مونث
موارد ذکر شده در بالا باعث ابتلا به ساییدگی مفصل زانو یا آرتروز زانو می شود.
آرتروز چگونه تشخیص داده‌می شود؟
از روش‌های زیر برای تشخیص آرتروز زانو می‌توان استفاده کرد:
عکس برداری رادیولوژی
با استفاده از عکس برداری رادیولوژی نمی توان به وضععیف غضروف ها پی برد، اما از این روش برای اندازه گیری فضای بین استخوانی برای تشخیص از بین رفتن غضروف ها می توان استفاده کرد. همچنین این روش ایجاد ضایعه استخوانی یا خار استخوانی را نشان می دهد. بنابراین روش عکس برداری رادیولوژی برای تشخیص ابتلا به آرتروز قبل از ایجاد علائم ظاهری آن است.
عکس برداری ام آر آی MRI
آزمایش خون
این آزمایش به‌منظور معاینه پزشک از ابتلا به آرتریت روماتوئید انجام می شود.
آزمایش مایع مفصلی
روش های درمان ساییدگی زانو
هنوز شیوه درمانی قطعی و بدون بازگشت برای این بیماری وجود ندارد ، اما می توان به کمک روش های ذیل این بیماری را کنترل نموده و از پیشرفت آن جلوگیری نمود :
- ورزش و کنترل وزن
- تصحیح نحوه نشستن
- استفاده نکردن از پله
- استفاده از توالت فرنگی
- ابزار کمکی از قبیل کفی طبی ، زانو بندهای مخصوص و عصا
- کاردرمانی
- تزریق کورتیکواستروئید در زانو
- طب سوزنی
- مکمل های غضروف ساز
- ازن تراپی
- پی آر پی
مصرف دارو در درمان ساییدگی زانو
طبق تشخیص و تجویز پزشک متخصص می توان از داروهای استامینوفن ، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر دیکلوفناک ، ناپروکسن و بروفن و همچنین داروهای دولوگزتین برای کنترل و درمان ساییدگی زانو و کاهش دردها ناشی از ساییدگی استفاده نمود.
درمان ساییدگی زانو با فیزیوتراپی و آب درمانی
به کمک حرکات ورزشی مرتبط فیزیوتراپی با می توان عضلات اطراف زانو را تقویت نموده و دامنه حرکات زانو ( خم و راست شدن زانو ) را افزایش داد و نهایتا درد ناشی از ساییدگی زانو را کاست. چنانچه انجام این حرکات در خشکی غیر قابل تحمل باشد ، روش آب درمانی برای کنترل درد توصیه می گردد.
جراحی ساییدگی زانو
در صورت عدم بهبود درد ساییدگی زانو به کمک روش های فوق الذکر ، جراحی آخرین متد درمانی خواهد بود.
درمان ساییدگی مفصل زانو بدون جراحی
پزشک بعد از بررسی وضعیت بیماری برای درمان ساییدگی زانو روش های درمانی خاصی را ارائه می دهد. در مراحل اولیه درمان با روش های ساده و غیر جراحی امکان پذیر می باشد. از جمله بهترین روش های درمانی بدون جراحی برای درمان ساییدگی مفصل زانو عبارت هستند از :
- دارو درمانی
- اوزون تراپی
- تزریق پی آر پی
- تزریق ژل
اوزون تراپی موثر در درمان ساییدگی زانو
در مواردی که بیمار به ساییدگی زانو مبتلا باشد با اوزون تراپی یا اوزون درمانی می توان موجب بهبود جریان خون در بافت های آسیب دیده شد و به این ترتیب مواد مغذی مورد نیاز در بافت های بدن را فراهم کرد و روند بهبودی بافت ها و درمان ساییدگی زانو ، با سرعت بیشتری انجام می شود. در این پروسه اوزون جهت ترمیم بافت های آسیب دیده به زانو تزریق می شود.
اصلاح ساییدگی زانو
یکی از روش های موثر در درمان و اصلاح ساییدگی زانو ، ورزش کردن می باشد که به تسکین درد نیز کمک می کند. اغلب بیماران بعد از یک الی دو هفته از انجام تمرینات ورزشی شاهد اثرات مثبت آن هستند. برای انجام تمرینات ورزشی لازم است حتما با بهترین متخصص طبی فیزیکی ، مشورت نمایید. بیشتر پزشکان برای بهبود دامنه حرکتی زانو ، تمرینات استقامتی را به بیماران پیشنهاد می کنند. ورزش های استقامتی زانو و لگن به ثابت نگه داشتن زانوها کمک کرده و موجب محافظت بیشتر آن ها در برابر فشار و ضربه می شود.
از دیگر اقدامات موثر در درمان ساییدگی زانو به موارد زیر می توان اشاره نمود :
- استفاده از گرما و یا سرما درمانی
- آب درمانی
- استفاده از وسایل حفاظتی و حمایتی مانند زانوبندها
انواع جراحی درمانی ساییدگی زانو
۳ روش جراحی برای درمان آرتروز زانو وجود دارد :
- جراحی آرتروسکوپی
- جراحی استئوتومی
- جراحی تعویض مفصل زانو
