پی آر پی در درمان آرتروز : تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یکی از شیوه های درمان غیر جراحی آرتروز است که برای درمان آرتروز لگن و زانو استفاده می شود. اگرچه این روش بیشتر برای آرتروز زانو استفاده می شود، اما ممکن است در سایر مفاصل مانند لگن نیز به کار گرفته شود. می توان آرتروز خفیف را با این روش درمان کرد و احتمال نیاز به جراحی را در آینده کاهش دهد. اما درمان آرتروز با تزریق PRP موثر است؟ آیا تزریق پی آر پی دردناک است؟ تزریق پی آر پی به مفصل چگونه انجام می شود؟ به منظور آشنایی با موارد مزایا، معایب و کاربرد روش PRP تا انتهای این مقاله همراه سل تک بیوژن باشید.
منظور از پی آر پی در درمان آرتروز چیست؟
پی آر پی (PRP) مخفف Platelet Rich Plasma یا همان پلاسمای غنی از پلاکت است. خون در درجه اول از گلبول های قرمز خونی، گلبول های سفید و پلاکت ها که توسط مایعی به نام پلاسما حمل می شوند، تشکیل شده است. اولین مسئولیت پلاکت های خون کمک به لخته شدن خون است. پلاسما عمدتاً آب است اما شامل پروتئین ها، مواد مغذی، گلوکز و آنتی بادی ها و سایر اجزاء نیز می شود.
پلاکت ها به تنهایی هیچ خاصیت ترمیم کنندگی یا شفابخشی ندارند. بلکه موادی به نام فاکتورهای رشد و سایر پروتئین‌هایی ترشح میکنند که تقسیم سلولی را تنظیم کرده و بازسازی بافت را تحریک می کنند و درنتیجه منجر به بهبودی می‌شوند. پلاکت ها به همراه پلاسماها حاوی پروتئین های مهم بسیاری مانند فاکتورهای رشد هستند و به ترمیم بافت های بدن و سیتوکین ها (که به عملکرد سلول های مختلف پیام رسانی می کنند) کمک می کنند.
فوائد پی آر پی در درمان آرتروز
در درجه اول بخاطر اینکه در این روش از فراورده های بدن خوب بیمار برای درمان استفاده میگردد از مشکلاتی که اثرات جانبی داروهای شیمیایی ایجاد میکنند خبری نبوده، بدن بیمار به درمان کامل واکنش مثبتی نشان میدهد. همچنین این روش برای درمان بیماری میباشد و نه تسکین درد ناشی از آن. از دیگر مزایای آن نیز میتوان به سریع بودن تهیه کردن پلاسمای حاوی پلاکت غلیظ شده اشاره کرد که نیازی به مراحل زمان بر، مانند مدت زمان کشت سلول در روش سلول درمانی، ندارد.
چه افرادی به پی آر پی در درمان آرتروز نیاز دارند؟
پی آر پی بیش از همه برای درمان بیماریهای مفاصل استفاده میگردد. برای مثال این روش یکی از درمانهای فوق العاده برای بیماری آرتروز زانو، چه در مراحل ابتدایی و چه شدید میباشد. از دیگر موارد استفاده میتوان به ترمیم آسیب دیدگی های رباط صلیبی(به شرط پارگی نسبی) و آسیب منیسک زانو، آسیب دیدگی های مزمن تاندونهای شانه و آشیل، التهاب عضلات آرنج (Tennis Elbow )، خار پاشنه و … اشاره نمود.
مزایای پی آر پی در درمان آرتروز
پلاسمای غنی از پلاکت روشی اتولوگ است، به این معنی که از بدن بیمار خون گرفته می‌شود و به بدن خود او تزریق می‌شود، بنابراین روشی طبیعی است و خطرات کمی دارد.
سایر درمانهای استئوآرتریت خفیف تا متوسط می‌تواند غیرقابل‌اعتماد باشد یا از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی عوارض جانبی و یا معایبی داشته باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که تزریق کورتیزون درد آرتروز را کاهش میدهد، اما تزریق مکرر این دارو می‌تواند به‌مرورزمان باعث تضعیف رباط‌ها و تاندون‌ها شود و ممکن است اثرات مخربی بر سایر غضروف‌های سالم داشته باشد.
همچنین استفاده از داروهای ضدالتهابی (NSAIDS) مانند آسپرین و ایبوپروفن می‌توانند درد را کاهش دهند، اما استفاده طولانی‌مدت از آن‌ها می‌تواند مشکلات معده، فشارخون و مشکلات قلبی را تشدید کند.
از طرفی جراحی‌های جزئی برای درمان آرتروز، مانند دبریدمان آرتروسکوپی، نتایج متفاوتی دارند و ممکن است اثر آن‌ها کمتر از درمان با دارونماها باشد.
جراحی‌های تعویض مفصل، جراحی‌های بسیار بزرگ و پرخطری هستند که نیاز به توان‌بخشی‌های طولانی‌مدت دارند و به‌عنوان آخرین گزینه برای آرتروزهای خیلی پیشرفته در نظر گرفته می‌شوند.
با توجه به نیاز غلظت بسیار بالای پلاکت در PRP مورد نیاز برای درمان مشکلات ارتوپدیک و همچنین کاهش میزان بهای تمام شده کیت Alpha-Ertho-PRP به منظور به حداکثر رساندن اثربخشی درمان توسعه یافت.
معایب درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
از آنجایی که استئوآرتریت درمان مطمئنی ندارد و از طرفی خطرات کمی در ارتباط با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت وجود دارد، برخی از پزشکان معتقدند درمان PRP ارزش امتحان‌کردن را دارد.
بیماران باید به‌خاطر داشته باشند که PRP درمان همه‌جانبه نیست و بهتر است از آن در ترکیب با درمانهای غیرجراحی و تغییرات سبک زندگی مانند فیزیوتراپی، کاهش وزن، بریس ها وداروهای ضدالتهابی استفاده شود.
اگرچه مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که پلاسمای غنی از پلاکت یا همان PRP باعث بازسازی سلولی می‌شود، اما دانشمندان هنوز به طور مشخص نمی‌دانند که چگونه و چرا این اتفاق می‌افتد. کارشناسان هنوز سؤالات زیادی در مورد درمان پلاسمای غنی از پلاکت دارند.
مانند این سؤال که چه زمانی باید از این درمان استفاده کرد؟ و یا این که اگر این روش، درمان مؤثری برای آرتروز است، آیا باید از آن در مراحل اولیه آرتروز استفاده کرد یا فقط زمانی که همه گزینه‌های دیگر بی‌اثر بوده‌اند؟ غلظت بهینه پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون چقدر است؟ چه مقدار پلاسمای غنی از پلاکت باید تزریق شود؟ چه زمانی و با چه تعداد دفعات تزریق باید انجام شود؟ آیا یک تزریق کافی است؟ بهترین پروتکل توان‌بخشی برای استفاده پس از تزریق PRP چیست؟
مدت زمان لازم برای بهبودی بعد از تزریق پی آر پی
زمان لازم برای بهبودی بعد از تزریق PRP، بسته به ناحیه ای از بدن که تحت درمان قرار گرفته و همچنین شدت بیماری یا آسیب فرد متفاوت است. به عنوان مثال، تزریق مفاصل معمولاً درد کمتری دارند و سریعتر از تزریق به تاندون ها، رباط ها و آسیب های عضلانی، پاسخ می دهد.
از آنجایی که تزریق پی آر پی برای بهبود، ترمیم یا رشد در نظر گرفته شده است، ممکن است پس از دریافت تزریق متوجه تاثیر فوری آن نشوید. زمان بازیابی تزریق PRP می تواند تحت تأثیر عوامل زیر باشد:
-
محل تزریق:
زمان بهبودی PRP تزریق در مفصل (داخل مفصلی) نسبتاً سریع است و تنها ۳الی۵ روز درد و تورم احتمالی دارد. این برخلاف تزریق تاندون و رباط است که می تواند برای ۷ تا ۱۰ روز دردناک باشد. پس از آن بهبود تدریجی است و می تواند تا ۳ الی۴ ماه طول بکشد.
-
شدت جراحت:
هر چه آسیب مفصل، تاندون یا رباط یا شرایط زمینه ای شدیدتر باشد، زمان لازم برای بهبودی کامل با تزریق PRP، طولانی تر می شود.
-
تعداد ناحیه های تزریق شده:
اگر پی آر پی به چندین تاندون، رباط، ماهیچه و مفصل تزریق شود، به طور بالقوه می تواند زمان بهبودی را طولانی کند.
بهبود تاندون و رباط در سه مرحله اتفاق می افتد. التهاب مرحله اول است و معمولاً ۱ الی۲ هفته طول می کشد. بافت جدید و نامرتب در مرحله دوم که ۲ الی ۶ هفته طول می کشد، ترمیم می شود. بافت جدید در مرحله سوم که از ۶ هفته تا ۶ ماهگی رخ می دهد دوباره سازماندهی و قوی تر می شود.
آینده پی آر پی در درمان آرتروز
در حال حاضر چندین کارآزمایی بالینی در حال انجام است که می‌تواند به افزایش دانش در مورد پلاسمای غنی از پلاکت کمک کند. تا زمانی که اطلاعات بیشتری به دست آورده نشود، پزشکان باید بر اساس داده‌های تحقیقاتی موجود، تجربه شخصی و ارتباط پزشک و بیمار این درمان را امتحان کنند.
و در نهایت…
پلاسمای غنی از پلاکت یا همان PRP یکی از روش های غیر تهاجمی (غیر جراحی) است که از نمونه خون خود بیمار گرفته می شود. متخصصان دقیقاً مطمئن نیستند که چگونه PRP ممکن است علائم را برای برخی از شرایط ارتوپدی کاهش دهد. پزشکانی که از درمان PRP برای درمان آرتروز استفاده می کنند، این نظریه را مطرح می کنند که پلاسمای غنی از پلاکت ممکن است به مهار التهاب و کند کردن پیشرفت آرتروز، تحریک تشکیل غضروف جدید، افزایش تولید مایع روان کننده طبیعی در مفصل و در نتیجه کاهش اصطکاک دردناک مفصل و کاهش درد کمک کند.
با این حال، نتیجه این روش درمانی هنوز کاملاً مشخص نشده است. سوالات و ابهامات بسیاری وجود دارد که امیدواریم در آینده پاسخ به این ابهامات و نحوه اثرگذاری پلاسمای غنی از پلاکت توسط دانشمندان و محققان کشف شود. این روش درمانی همراه با دیگر روش ها مانند کاهش وزن، ورزش کردن و استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می تواند تاثیر بیشتری داشته باشد.
