این روزها بسیاری از زوج های جوان به دلایل مختلف همچون ابتلا به بیماری، استرس و اضطراب، مصرف غذاهای ناسالم و داروهای شیمیایی و نیز قرار گرفتن در معرض محیط های آلوده و صنعتی، دچار ناباروری و نازایی شده اند. اگرچه بیشتر این زوج ها در صدد درمان با استفاده از روش های درمان ناباروری بر می آیند؛ اما برخی از آن ها نیز دچار شکست مکرر در لانه گزینی جنین می شوند. در چنین حالتی پزشک، روش پی آر پی رحم را پیشنهاد می دهد.
در درمان ناباروری به روش PRP پلاکت غلیظ شده ای را از خون خود فرد تهیه می کنند و آن را یک تا دو روز قبل از انتقال رویان، به داخل رحم تزریق می نمایند. این کار، موجب افزایش شانس لانه گزینی جنین در زوج های نابارور و در نتیجه افزایش احتمال فرزندآوری آن ها می شود. برای بررسی بیشتر تا پایان مقاله با سل تک بیوژن همراه باشید.
PRP و درمان ناباروری
هرچند پیآرپی در زمینه‌های گوناگونی کاربرد دارد؛ اما در این مقاله، تنها به نحوه اثر روشPRP در درمان ناباروری پرداخته می‌شود. این روش در افرادی که دچار شکست مکرر سیکل آی‌وی‌اف شده‌اند و یا در مواردی که اندومتر جهت انتقال جنین به اندازه کافی رشد نکرده است، مورد استفاده قرار میگیرد. باید گفت که روش پیآرپی جهت درمان ناباروری، به جوانسازی تخمدان و بهبود کیفیت و تعداد تخمک‌ها و همچنین به بستر رحم کمک می‌کند و بدین ترتیب بر روی درمان ناباروی اثر می‌گذارد. پیآرپی به دو روش، قادر به رفع مشکلات ناباروری است که این روش‌ها به شرح زیر می‌باشد: prp تخمدان ها و رحم
پی آر پی رحم چیست؟
یکی دیگر از روش‌های درمان ناباروی به کمک PRP، پی آر پی رحم است. این روش، برای درمان آن دسته از موارد ناباروری یا سقط جنین مؤثر می‌باشد که به علت نازک بودن دیواره‌های رحم و درنتیجه عدم لانه‌گزینی رخ می‌دهد. درواقع، تزریق درون‌رحمی PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت با حجم ۱۰-۸ میلی‌لیتر می‌تواند با فاکتورهای رشد خود، تولید بافت جدید را تحریک کند و باعث افزایش ضخامت لایه داخلی رحم (اندومتریال) شود. این روش به‌ویژه برای تکرار درمان‌های شکست‌خورده انتقال جنین ضروری می‌باشد.
نحوه انجام پی آر پی رحمی
کاشت موفقیت‌آمیز جنین درون رحم، به یک آندومتر یا پوشش رحمی خوب و پذیرنده نیاز دارد که PRP رحمی بر روی همین نکته متمرکز است. روش پیآرپی رحمی معمولاً توسط جراح زنان و زایمان، دستیار پزشک، پرستار رسمی، پرستار متخصص و یا متخصص غدد درون‌ریز انجام می‌گردد.
از آنجایی که ترکیب PRP از خون گرفته می شود، دریافت آن با یک خون‌گیری ساده آغاز می‌شود؛ سپس اجزای مختلف خون توسط روش‌های آزمایشگاهی از یکدیگر جدا خواهد شد. سرانجام پزشک، پلاکت تغلیظ‌شده از خون خود فرد تهیه کرده و ۲۴ تا ۳۶ ساعت قبل از انتقال جنین، پلاکت را به داخل رحم شستشو داده‌شده تزریق می‌کند.
پی آر پی رحم قبل از انتقال جنین
PRP ممکن است برای بهبود پذیرش آندومتر بر روی پوشش داخلی رحم قبل از انتقال جنین استفاده شود. این کار معمولاً 48 ساعت قبل از انتقال جنین انجام می شود. در طول عمل، تقریباً 3-5 میلی لیتر PRP با استفاده از کاتتر IUI در رحم تزریق می شود. بیمار به مدت 10 دقیقه استراحت می کند و متعاقبا برای انجام فعالیت عادی روزانه مرخص می شود.
اگر تزریق ها ها برای تقویت پوشش داخلی رحم در نظر گرفته شده باشند (معمولاً برای افرادی که سابقه ناکامی در ایجاد پوشش مناسب رحم دارند)، شستشوی رحم ممکن است توسط یک سری از روش ها انجام شود. اولین تزریق PRP در هنگام بررسی اولیه پوشش داخلی رحم انجام می‌شود و اگر پوشش ناکافی باقی بماند، 72 ساعت بعد تکرار می‌شود.
PRP چگونه استخراج و تولید می‌شود؟
اغلب از خون خود شخص برای تولید PRP استفاده می‌شود اما درصورت نیاز می‌توان از خون سایر افراد نیز برای تولید PRP استفاده کرد.
پس از گرفتن نمونه خون و سانتریفیوژ کردن آن، پلاسما جدا شده و پس از حذف سایر مولکول‌ها، پلاسمای سرشار از پلاکت بدست می آید.
کاربردهای روش PRP
استفاده از روش پیآرپی در حوزه سلامت زنان در موارد زیر انجام می‌شود:
- درمان ناباروری در صورت شکست‌های مکرر در لانه‌گزینی جنین و یا انتقال ناموفق جنین
- افزایش شانس موفقیت IVF (به‌ویژه چرخه‌های ناموفق آی‌وی‌اف) یا بارداری خودبه‌خودی در زنان با سن بالا
- درمان سندرم آشرمن
- درمان سندرم نارسایی زودرس تخمدان و بهبود ذخایر تخمدانی
- درمان اندومتریت مزمن و اندومتریوز رحم
- افزایش شانس بارداری در بیماران مبتلا به اندومتر با ضخامت کم یا هیپوپلازی اندومتر (به ویژه در مواردی که امکان رشد اندومتر با کمک دارو وجود ندارد)
- بهبود عوارض بعد از جراحی و عوارض بعد از سقط جنین
سایر کاربردهای PRP نیز عبارتند از:
- درمان ریزش مو
- ترمیم زخم
- جوان سازی پوست
- درمان آسیب های لیگامان ها
- طب ورزشی
- دندانپزشکی
پی آر پی تخمدان؛ راهی برای درمان یائسگی زودرس
از آنجایی که تعداد و کیفیت تخمک‌های یک خانم به دلیل کاهش هورمون جنسی و نارسایی تخمدان با افزایش سن، کاهش می‌یابد؛ لذا استفاده از PRP تخمدان به عنوان یکی از روش‌های درمان ناباروری، موجب ترمیم بافت تخمدان و ایجاد تخمک با کیفیت می‌شود.
پی آر پی تخمدان در دو مرحله انجام می‌شود که مرحله اول آن شامل تهیه پلاسمای غنی از پلاکت از نمونه خون، به کمک آسپیراسیون و سانتریفیوژ می‌باشد. در مرحله دوم نیز ماده به دست آمده، توسط لاپاراسکوپی به تخمدان‌ها تزریق می‌گردد. بدین ترتیب می‌توان شانس تبدیل سلول‌های بنیادی موجود در تخمدان را به تخمک‌های تازه، افزایش داد.
باید ذکر کرد که در ادامه، پزشک به اندازه‌گیری سطح هورمون‌های LH، FSH، AMH (آنتی‌مولرین) و استرادیول تا مدت ۶ ماه و در زمان‌های غیر از روزهای قاعدگی می‌پردازد. افزایش سطح AMH با کاهش میزان LH، FSH و استرادیول نشان‌دهنده عملکرد مؤثر PRP و جوانسازی تخمدان خواهد بود.
چه افرادی نباید از روش استفاده PRP کنند؟
استفاده از روش تزریق PRP برای افراد با ویژگی‌های زیر ممنوع می‌باشد و مشورت با پزشک متخصص ضرورت دارد:
- داشتن بیماران سرطانی در آشنایان درجه یک و دو
- مادران چاق با شاخص توده بدنی بالای 25 کیلوگرم در هر مترمربع
- بیماران مبتلا به آنمی یا کم‌خونی
- مادران با سابقه زایمان دوقلو یا چندقلو
- خانم‌های مصرف‌کننده داروهای استروئیدی
- مادران دارای سابقه زایمان سزارین
هزینه انجام روش PRP تخمدان چقدر است؟
هزینه انجام PRP به مرحله‌ای از درمان که PRP در طول آن انجام می‌شود و همچنین روش انجام آن بستگی دارد.
داده‌های کافی برای پشتیبانی از تاثیرات مثبت این روش در افزایش شانس باروری وجود ندارد. با این حال میزان استفاده از این روش برای کمک به روش‌های مختلف درمان ناباروری مانند IVF در حال افزایش است.
آیا درمان با پی آر پی مؤثر است؟
هنوز کارایی PRP به عنوان روش درمانی به طور قطعی اثبات نشده است و ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا (FDA) نیز تزریق پی آر پی را به عنوان روشی درمانی تأیید نکرده است ولی موارد زیادی از بهبودی در بیماران مختلف دیده شده است.
کاربرد پی آر پی در زمینه تخصصی زنان و نازایی در مواردی است که اندومتر جهت انتقال جنین به اندازه کافی رشد نکرده و مناسب نیست و یا در مواردی که زوجها دچار شکست مکرر ivf شده اند یعنی چندین بار در سیکل ای وی اف یا انتقال جنین قرار گرفته و علی رغم کیفیت خوب جنینها، بارداری صورت نگرفته است.با تزریق پی آر پی توسط کاتتر مخصوص به اندومترو تحریک فاکتورهای رشد، کیفیت اندومتر و گیرایی آن برای پذیرش جنین افزایش می یابد.تزریق معمولا 48 ساعت قبل از انتقال جنین صورت میگیرد. این کار، موجب افزایش شانس لانه گزینی جنین در زوج های نابارور و در نتیجه افزایش احتمال فرزندآوری آن ها می شود.
مراقبت های قبل و بعد از پی آر پی رحم
پیش از انجام عمل PRP لازم است اقداماتی صورت گیرد که علاوه بر فراهم آوردن آمادگی های اولیه، خطر بروز عوارض احتمالی یا شکست در فرایند کمک باروری را کاهش دهد؛ از جمله:
- استفاده از رژیم غذایی با شیرینی کم تا سه روز قبل از انجام PRP
- پرهیز از مصرف سیر و پیاز قبل از انجام PRP و ناشتا بودن در روز عمل
- پرهیز از انجام ورزش های سنگین
- عدم مصرف مسکن های ضد التهابی از ۳ روز تا یک هفته قبل از انجام PRP و همچنین تا ۳ روز پس از آن
- اجتناب از مصرف قرص امگا۳ و امگا۶ تا سه روز قبل از عمل PRP
- عدم مصرف قرص های آنتی بیوتیک تا ۳ روز قبل از انجام PRP
- پرهیز از استحمام در بازه زمانی یک روز قبل از PRP تا ۳ روز پس از آن
**نکته قابل توجه اینکه PRP یا همان پلاکت تغلیظ شده، از خون فرد تهیه می شود؛ بنابراین احتمال انتقال بیماری های ویروسی یا بروز عکس العمل های ایمونولوژیکی یا حساسیت و آلرژی وجود نخواهد داشت.
