پی آر پی مفاصل چیست؟ مفاصل از حساس ترین بخش های اسکلتی بدن است که با گذشت زمان ممکن است آسیب ببیند. بر اساس پژوهش ها و تجارب بدست آمده ، مفصل زانو از مستعد ترین مفاصل است که تحت تاثیر فشار، آسیب دیده است. آسیب دیدگی مفاصل از جمله زانو می تواند حالت های مختلفی داشته باشد که یکی از مهمترین آن ها آرتروز است. البته مشکلات دیگری نظیر تورم و التهاب می تواند مفاصل و زانو را تحت تاثیر قرار بدهد.
تزریق پی آر پی به شکل تقریباً اثبات شده ای می تواند باعث بهبودی مشکلات و بیماری های مفاصل از جمله زانو شود. مشکلاتی نظیر آرتروز ، تورم ، التهاب و درد مفصلی که جراحی و درمان آن می تواند کمی با ریسک همراه شود. در این نوشته قصد داریم به پی آر پی مفاصل به خصوص زانو ، فواید و مراقبت های ویژه آن بپردازیم.
تحقیقات نشان داده ، متخصصانی که در حوزه پی آر پی فعالیت دارند، اغلب با بیمارانی مواجه می شوند که مبتلا به مشکلات مفصلی از جمله آرتروز زانو هستند. بر اساس آمار بدست آمده ، کارشناسان تخمین می زنند تقریباً نیمی از مردم سراسر دنیا در برخی از دوره های زندگی خود تحت تأثیر آرتروز زانو بوده اند. از این رو پرداختن به موضوع درمان مفاصل با پی آر پی بسیار حائز اهمیت است. در ادامه به بررسی کامل این مبحث می پردازیم با سل تک بیوژن همراه باشید.
تاریخچه پژوهش در حوزه پی آر پی مفاصل
روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای زانو ، سال های مدیدی است که مورد پژوهش واقع می شود. تزریق PRP زانو با هدف بازسازی و ترمیم و تولید سلول ها و همچنین رفع التهاب تاندون از سه دهه قبل تابحال همواره مورد تحقیق و آزمایش پژوهشگران واقع شده است.
این تحقیقات ابتدا تنها در مورد آرتروز بود و در مورد اثرگذاری این روش برای بهبود و درمان التهاب مفاصل تحقیقات زیادی به عمل نیامد. تا اینکه در سال های اخیر محققان به بررسی اثرات این روش درمانی در بهبود مشکل التهاب و ورم مفاصل بسیار علاقه مند شدند.
در واقع حجم زیادی از تحقیقات بعمل آمده توسط پژوهشگران مربوط به سال ۲۰۱۰ به بعد است و می توان گفت که بسیار امید بخش بوده و اثر گذاری این روش قابل قبول تشخیص داده اند.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی در زانو چیست؟
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) به درون زانو یک روش نسبتا جدید برای تسکین درد آرتروز زانو است که در آن از قابلیت ترمیم طبیعی خون انسان برای کمک به بهبود علائم آرتروز استفاده می‌شود. پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود بیمار استخراج می‌شود و حاوی پلاسمایی است که غلظت پلاکت‌ها در آن بیشتر از خون طبیعی انسان است. پلاکت نوعی سلول خونی است که وظیفه انعقاد و لخته کردن خون را به عهده دارد و فاکتور رشدها و پروتئین‌هایی را ترشح می‌کند که به تکثیر سلولی و ترمیم و بازسازی آسیب‌های بافتی کمک می‌کنند.
هدف از تزریق پی آر پی در مفصل زانو بهره گیری از قابلیت تحریک بازسازی فاکتورهای رشد پلاکت جهت کاهش درد، بهبود کارکرد مفصل زانو و احتمالا کند کردن، متوقف کردن و حتی ترمیم آسیب غضروفی است. هر چند ساز و کاری که PRP ممکن است از طریق آن سبب تسکین و بهبود علائم آرتروز زانو شود، روشن نیست، برخی متخصصان بر این باور هستند که پلاسمای غنی از پلاکت ممکن است التهاب مفصلی ناشی از آرتروز را مهار کرده و سرعت پیشروی آرتروز را آهسته کند.
به علاوه، این ترکیب می‌تواند غضروف‌سازی را تحریک کند و با افزایش تولید مایع مفصلی که نقش یک روان‌کننده طبیعی را در مفصل دارد، اصطکاک دردناک بین استخوان‌ها را کاهش می‌دهد. به علاوه، پی آر پی حاوی پروتئین‌هایی است که می‌توانند گیرنده‌های درد در زانو را تغییر دهند و سبب کاهش احساس درد زانو شوند.
مراحل انجام پی آر پی زانو
برای پی آر پی برای زانو مراحل زیر انجام می شود:
- جمع‌آوری نمونه خون: ابتدا، نمونه خون از بیمار گرفته می‌شود. نمونه خون بیمار به میزان مشخصی جمع آوری می شود و برای فرایند تهیه پی آر پی استفاده خواهد شد.
- پردازش نمونه خون: نمونه خون جمع‌آوری شده داخل کیت های مخصوص قرار می گیرد و به مرکز پردازش خون فرستاده می شود. در این مرحله، نمونه خون داخل دستگاه مخصوصی به نام سانتریفیوژ قرار می گیرد و با سرعت بسیار زیادی می چرخد تا اجزای خون مانند گلبولهای قرمز و پلاسما از هم جدا شوند. سرعت زیاد دستگاه سانتریفیوژ باعث جدا شدن پلاسمای غنی از پلاکت از سایر عناصر خونی خواهد شد.
- تزریق پی آر پی: پس از آماده شدن پلاسمای غنی از پلاکت، پزشک اقدام به تزریق می کند. در جلسه درمانی، پزشک متخصص این پلاسما را به زانوی بیمار تزریق خواهد کرد. تزریق پلاسما به صورت تزریق موضعی و مستقیم به زانو انجام خواهد شد.
- مراقبت پس از تزریق: پس از تزریق پی آر پی، بیمار تحت مراقبتهای پس از تزریق قرار می‌گیرد. مراقبت بعد از تزریق به معنای استراحت، کنترل درد با استامینوفن دستورات و توصیه های خاص پزشک است.
گاهی اوقات ممکن است فرد به چندین جلسه پی ار پی نیاز داشته باشد تا به صورت کامل از درد و التهاب خلاص شود. تعداد جلسات پی آر پی و فاصله بین جلسات، به شرایط بیمار و تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.
کاندیدای مناسب پی آر پی چه کسانی هستند؟
دانشمندان همچنان در حال تحقیق و بررسی در این زمینه هستند. اما آنچه مشخص است این است که کاندیدای اصلی پی آر پی زانو، افرادی هستند که درمان‌های ابتدایی مانند استراحت و فیزیوتراپی برای بهبود وضعیت آنها موثر نبوده و قصد به تاخیر انداختن عمل جراحی را دارند. همچنین این تکنیک مناسب افراد جوانی است که در مراحل نخست بیماری به سر می‌برند.
چه کسانی شرایط درمان با این روش را ندارند؟
به طور کلی نمی‌توان گفت انجام پی آر پی زانو برای چه کسانی مضر است. اما می‌توان گفت این روش درمانی برای چه کسانی بهترین نتیجه را دارد. به همین دلیل قبل از شروع درمان به این روش به موارد زیر توجه می‌شود:
- سن: افراد در سنین مختلف واجد شرایط درمان با PRP هستند
- وضعیت خون: افراد با گروه خونی مختلف محدودیتی برای درمان با این روش ندارند، اما اگر پلاکت خون بیمار پایین‌تر از حد نرمال باشد باید معاینات لازم انجام شود.
- سلامتی: افرادی که از سلامت کافی برخوردار هستند، پاسخ بهتری به درمان خواهند داد. برای مثال افرادی که سیگار مصرف می‌کنند، و یا بیماری‌هایی مانند دیابت، تیروئید، سرطان و یا به سایر بیماری‌های مزمن دچار هستند، کاندیدای مناسبی برای PRP زانو نخواهند بود.
آمادگی لازم قبل از پی آر پی مفاصل
قبل از انجام پی آر پی لازم است بیمار حتما معاینه کامل شود و تمام راهنمایی های لازم در خصوص جراحی به او داده شود. بیمار لازم است در مورد بیماری های زمینه ای و مصرف هرگونه دارو یا مخدر به پزشک توضیح دهد. پزشک لازم است قبل از تزریق نکات زیر را به بیمار بگوید:
- دارو های ضد التهاب و انعقاد باید 4 روز قبل از تزریق پی آر پی قطع شوند.
- معمولا مصرف دارو های رقیق کننده و ویتامین ها برای چند روز قطع می شود.
- اگر فرد داروی استروئیدی سیستماتیک مصرف می کند چند روز قبل با نظر پزشک باید قطع شود.
- حتما پیش از تزریق فرد غذای کامل خورده باشد تا از افت فشار جلوگیری شود.
- مصرف آب زیاد پیش از انجام و پی از آن پیشنهاد می شود.
نحوه عمل پی آر پی چگونه است؟
برای انجام پی آر پی ابتدا خون از بیمار گرفته شده و سپس درون کیت های مخصوص در دستگاه سانتریفیوژ قرار می گیرد. این دستگاه با چرخش در سرعت بالا باعث جداسازی پلاکت ها از سایر اجزای خون مانند گلبول های قرمز می شود. سپس پلاسمای بدست آمده که دارای مقادیر زیاد پلاکت و فاکتور های رشد است به زانو تزریق می شود و باعث بهتر شدن درد و بازسازیمفصل می شوند. با توجه به این که میزان آسیب در ناحیه چه قدر است ممکن است این کار در جلسات مختلف و مقادیر مختلف انجام شود. تمامی مراحل قید شده در مطب خود پزشک انجام می گردد و حدود 30 دقیقه هر جلسه زمان نیاز دارد.
پس از تزریق پی آر پی مفاصل چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از انجام تزریق ممکن است فرد در ناحیه ی زانوی خود کمی درد احساس کند. این درد کاملا طبیعی بوده و نشان دهنده سازگار شدن بدن با ماده تزریقی و تاثیر آن بر مفاصل است. پس از انجام تزریق بهتر است آب زیادی بنوشید تا بدن را هیدراته نگه دارید.
ممکن است احساس کنید که این روش دردناک و ناراحت کننده از اما با تکنیکی که از جانب متخصص ارتوپدی ارائه می شود تزریق کاملاً بدون درد بوده و بعد از آن نیز احساس ناخوشایندی در فرد ایجاد نمی شود مقداری تورم و یا احساس سوزش در ناحیه تزریق شده طبیعی است که بعد از یک روز از بین خواهد رفت.
