اثر تزریق PRP بر آرتروز مفصل زانو : درمان پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) زانو یک روش نسبتا موثر در تسکین درد ناشی از آرتروز زانو است. در این روش ترکیب پلاسمای غنی از پلاکت که از خون خود بیمار تهیه می‌شود، به طور مستقیم در داخل مفصل زانو تزریق می‌شود.
این ترکیب به دلیل دارا بودن میزان بالایی از فاکتورهای رشد پلاکت و پروتئین‌هایی که برای ترمیم و بازسازی بافت ضروری هستند، سبب تحریک ترمیم در غضروف آسیب‌دیده و در نتیجه کاهش درد و بهبود کارکرد مفصل می‌شود. PRP درمانی برای آرتروز زانو یک روش موقتی برای تسکین درد محسوب می‌شود که ممکن است نیاز به عمل تعویض مفصل را در برخی افراد به تاخیر بیندازد. با این حال این روش در همه افراد تاثیرگذاری یکسانی در کاهش درد ندارد و نتیجه آن تا حد زیادی به نحوه آماده‌سازی آن بستگی دارد. در افرادی که این تزریق سبب کاهش درد می‌شود، ماندگاری تاثیر آن در حدود 9 ماه خواهد بود برای بررسی بیشتر تا پایان با سل تک بیوژن همراه باشید.
PRP زانو چیست؟
پی آر پی زانو و یا (Platelet Rich Plasma) یک روش درمانی جدید برای بهبود آسیبهای زانو است. PRP حاوی مقادیر زیادی پلاکت است. پلاکت بخشی از خون است که با وجود فاکتورهای رشد و پروتئین، در بازسازی و ترمیم بافت آسیب دیده، بهبود عملکرد مفصل و عضلات و کاهش درد محل آسیب، بسیار تاثیرگذار است. در این روش از پلاکت‌های خون بیمار استفاده می‌شود. بنابراین یک درمان بسیار ایمن بدون بروز واکنش‌های آلرژی و انتقال هر گونه بیماری است.
مراحل انجام تزریق PRP بر آرتروز مفصل زانو
برای پی آر پی برای زانو مراحل زیر انجام می شود:
- جمع‌آوری نمونه خون: ابتدا، نمونه خون از بیمار گرفته می‌شود. نمونه خون بیمار به میزان مشخصی جمع آوری می شود و برای فرایند تهیه پی آر پی استفاده خواهد شد.
- پردازش نمونه خون: نمونه خون جمع‌آوری شده داخل کیت های مخصوص قرار می گیرد و به مرکز پردازش خون فرستاده می شود. در این مرحله، نمونه خون داخل دستگاه مخصوصی به نام سانتریفیوژ قرار می گیرد و با سرعت بسیار زیادی می چرخد تا اجزای خون مانند گلبولهای قرمز و پلاسما از هم جدا شوند. سرعت زیاد دستگاه سانتریفیوژ باعث جدا شدن پلاسمای غنی از پلاکت از سایر عناصر خونی خواهد شد.
- تزریق پی آر پی: پس از آماده شدن پلاسمای غنی از پلاکت، پزشک اقدام به تزریق می کند. در جلسه درمانی، پزشک متخصص این پلاسما را به زانوی بیمار تزریق خواهد کرد. تزریق پلاسما به صورت تزریق موضعی و مستقیم به زانو انجام خواهد شد.
- مراقبت پس از تزریق: پس از تزریق پی آر پی، بیمار تحت مراقبتهای پس از تزریق قرار می‌گیرد. مراقبت بعد از تزریق به معنای استراحت، کنترل درد با استامینوفن دستورات و توصیه های خاص پزشک است.
گاهی اوقات ممکن است فرد به چندین جلسه پی ار پی نیاز داشته باشد تا به صورت کامل از درد و التهاب خلاص شود. تعداد جلسات پی آر پی و فاصله بین جلسات، به شرایط بیمار و تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.
کاربردهای تزریق PRP بر آرتروز مفصل زانو چیست؟
پی آر پی زانو نسبت به سایر روش‌های تزریقی نتایج بسیار موثرتری را به همراه دارد و در بسیاری از موارد نیاز به عمل جراحی و تعویض مفصل زانو را به تاخیر می‌اندازد. از این تکنیک برای کمک به بیمارانی که دچار التهاب مفصل و آرتروز زانو شده‌اند، افرادی که تاندون آنها دچار کشیدگی و آسیب شده است، ناپایداری و کشیدگی زانو استفاده می‌شود. از پلاسمای غنی از پلاکت علاوه بر مفصل زانو برای درمان سایر مفاصل نیز استفاده می‌شود که عبارتند از:
- بی ثباتی مفاصل مختلف
- آسیب در مفصل شانه، آرنج و سایر مفاصل
- سندرم تونل کارپال
- پیچ خوردگی و کشیدگی
- درمان آرتروز در مفاصل مختلف
- درد مزمن در مفاصل
- درمان انواع بیماری‌های اسکلتی عضلانی
- فشار و پارگی روتاتورکاف
- صدمات رباط صلیبی قدامی
- صدمات و درد در ناحیه گردن و کمر
- تاندونوز (آرنج تنیس)
- تاندونیت و پیچ خوردگی رباط
- درد مزمن زانو
- کشیدگی‌های عضلانی
PRP برای همه جواب نمی‌دهد!
درست است که برخی مطالعات از تزریق PRP را برای کم‌شدن درد و التهابات در آرتروز حمایت می‌کنند؛ اما مطالعات بالینی زیادی نیز شواهدی محکم برای این موضوع ارائه نمی‌دهند. در چندین مطالعه بالینی، تزریق PRP و مصرف دارونماها هر دو به یک اندازه تأثیرگذار بودند و حتی در مطالعاتی که شواهدی مبنی بر اثربخشی PRP ارائه می‌کنند، تأکید شده است که ممکن است همه بیماران از این روش درمانی سود نبرند.
آیا تزریق PRP بر آرتروز مفصل زانو بی‌خطر و مؤثر است؟
طرفداران PRP ادعا می‌کنند که این روش در برخی موارد به دلیل تفاوت در فرمولاسیون یا تزریق در درمان موفقیت آمیز علائم شکست خورده است. به عبارت دیگر، فاکتور های خاصی مانند روش های آماده سازی، مقدار PRP تزریق شده، و تعداد دفعات تزریق، می‌تواند بر اثربخشی این روش تاثیر گذار باشد.
ممکن است درمان PRP مانند سایر درمان‌های آرتروز، برای برخی افراد مؤثر باشد؛ اما برای برخی دیگر نه یا همراه با درمان‌های دیگر، مانند فیزیوتراپی، بهترین نتیجه را داشته باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت روشی اتولوگ است، به این معنی که از بدن بیمار خون گرفته می‌شود و به بدن خود او تزریق می‌شود، بنابراین روشی طبیعی است و خطرات کمی دارد.
سایر درمان‌های استئوآرتریت خفیف تا متوسط می‌تواند غیرقابل‌اعتماد باشد یا از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی عوارض جانبی و یا معایبی داشته باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که تزریق کورتیزون درد آرتروز را کاهش می‌دهد، اما تزریق مکرر این دارو می‌تواند به‌مرورزمان باعث تضعیف رباط‌ها و تاندون‌ها شود و ممکن است اثرات مخربی بر سایر غضروف‌های سالم داشته باشد.
همچنین استفاده از داروهای ضدالتهابی (NSAIDS) مانند آسپرین و ایبوپروفن می‌توانند درد را کاهش دهند، اما استفاده طولانی‌مدت از آنها می‌تواند مشکلات معده، فشارخون و مشکلات قلبی را تشدید کند.
از طرفی جراحی‌های جزئی برای درمان آرتروز، مانند دبریدمان آرتروسکوپی، نتایج متفاوتی دارند و ممکن است اثر آنها کمتر از درمان با دارونماها باشد.
جراحی‌های تعویض مفصل، جراحی‌های بسیار بزرگ و پرخطری هستند که نیاز به توان‌بخشی‌های طولانی‌مدت دارند و به‌عنوان آخرین گزینه برای آرتروزهای خیلی پیشرفته در نظر گرفته می‌شوند.
معایب درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
از آنجایی که استئوآرتریت درمان مطمئنی ندارد و از طرفی خطرات کمی در ارتباط با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت وجود دارد، برخی از پزشکان معتقدند درمان PRP ارزش امتحان‌کردن را دارد.
بیماران باید به‌خاطر داشته باشند که PRP درمان همه‌جانبه نیست و بهتر است از آن در ترکیب با درمان‌های غیرجراحی و تغییرات سبک زندگی مانند فیزیوتراپی، کاهش وزن، بریس ها وداروهای ضدالتهابی استفاده شود.
اگرچه مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که پلاسمای غنی از پلاکت یا همان PRP باعث بازسازی سلولی می‌شود، اما دانشمندان هنوز به طور مشخص نمی‌دانند که چگونه و چرا این اتفاق می‌افتد. کارشناسان هنوز سؤالات زیادی در مورد درمان پلاسمای غنی از پلاکت دارند.
مانند این سؤال که چه زمانی باید از این درمان استفاده کرد؟ و یا این که اگر این روش، درمان مؤثری برای آرتروز است، آیا باید از آن در مراحل اولیه آرتروز استفاده کرد یا فقط زمانی که همه گزینه‌های دیگر بی‌اثر بوده‌اند؟ غلظت بهینه پلاکت‌ها و گلبولهای سفید خون چقدر است؟ چه مقدار پلاسمای غنی از پلاکت باید تزریق شود؟ چه زمانی و با چه تعداد دفعات تزریق باید انجام شود؟ آیا یک تزریق کافی است؟ بهترین پروتکل توان‌بخشی برای استفاده پس از تزریق PRP چیست؟
کاندیدای مناسب برای انجام تزریق PRP بر آرتروز مفصل زانو
پی آر پی زانو برای افرادی که با مشکلات زیر روبرو هستند، مفید است:
- آرتروز زانو: آرتروز زانو، عارضه ای است که به تخریب غضروف زانو و التهاب مفصل زانو منجر می شود. افرادی که به آرتروز زانو مبتلا هستند، کاندیدای مناسبی برای انجام PRP هستند؛ زیرا پی آر پی به کاهش التهاب، تسکین درد و ترمیم بافت‌های آسیب دیده زانو کمک می کند.
- آسیب های غضروفی: افرادی که با آسیبهای غضروفی مانند شکستگی غضروف، تخریب زانو و ترمیم ناقص غضروف مواجه شده اند، می توانند پی آر پی زانو را انجام دهند. در بسیاری از موارد، بعد از عمل جراحی زانو انجام پی آر پی به افراد توصیه می شود تا ترمیم غضروف زانو سریعتر اتفاق بیفتد.
- آسیب های عضلانی: زمانی که عضلات زانو و تاندون کشککی (وتر عضلانی) آسیب ببینند، می توان تکنیک پی آر پی زانو را برای کاهش التهاب عضلات و بهبود عملکرد عضلانی انجام داد.
- آسیب های رباطی: اگر رباط های زانو مانند رباط صلیبی آسیب دیده باشد یا فرد دچار پارگی مینیسک زانو شده باشد، پزشک می تواند پی آر پی را به زانو تزریق کند تا فرآیند ترمیم و تقویت رباط ها سریعتر انجام شود.
- دردهای مزمن زانو: افرادی که با دردهای مزمن و طولانی در ناحیه زانو درگیر هستند، می توانند روش پی آر پی را امتحان کنند تا میزان درد و ناراحتی آنها کمتر شود و زانو عملکرد بهتری داشته باشد.
