تاثیر سلول های بنیادی در درمان آرتروز : سلول بنیادی مادر تمام سلول‌ها است و توانایی تبدیل به تمام سلولهای بدن را دارد. این سلول‌ها توانایی خود نوسازی (Self Renewing) و تمایز (Differentiating) به انواع سلول‌ها از جمله سلولهای خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند. هم چنین در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن بدنبال آسیب و جراحت موثر بوده و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب دیده‌ای که بخش عمده سلولهای آنها از بین رفته است، پیوند زده‌شوند و جایگزین سلولهای آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند. برای بررسی بیشتر با سل تک بیوژن همراه باشید.
سلول های بنیادی چیست؟
سلول های بنیادی سلول های نابالغی هستند که می توانند تقسیم شوند و به هر نوع دیگری از سلول های انسانی تبدیل شوند. این باعث شده است که آن ها به عنوان درمان های شگفت انگیز بالقوه آرتروز محسوب شوند، در نظر گرفته شوند. علاوه بر این، آن ها مولکول های سیگنالی را آزاد می کنند که رشد و بهبود زخم را توسط سلول های بالغ تشویق می کند.
3 نوع اصلی سلول های بنیادی وجود دارد:
- سلول های بنیادی بالغ در مغز استخوان، چربی، خون، مفاصل و بسیاری از بافت های دیگر یافت می شوند. به این سلول های بنیادی، سلول های بنیادی مزانشیمی (MSC) نیز گفته می شود.
- سلول های بنیادی بالغ القایی از سلول های پوست ساخته می شوند تا به سلول های بنیادی بالغ تبدیل شوند.
- سلول های بنیادی جنینی در جنین یافت می شوند. اینها در درمان استئوآرتریت استفاده نمی شوند.
آرتروز چیست و چه علائمی دارد؟
آرتروز یا استئوآرتریت بیماری شایعی است که به معنای التهاب و تخریب غضروف مفصلی است، شایع ترین مفصلی که دچار التهاب یا آرتروز میشود، مفصل زانو است ولی در سایر مفاصل مثل لگن شانه و کمر نیر وجود دارد که در اثر این التهاب، غضروف مفصلی که نقش ضربه گیر را در این مفاصل ایفا میکند و باعث لغزش استخوان روی هم میشود، دچار ساییدگی میشود. در نتیجه درد شایع ترین علامتی است که بدنبال وقوع آرتروز زانو اتفاق میفتد و با گذشت زمان میتواند باعث کاهش محدودیت حرکت زانو و تغییر شکل زانو هم بشود.
علت آرتروز چیست؟
این بیماری وابسته به سن است، در افراد بالای ۴۰ سال، خانمها، افراد چاق و افرادی که سابقه ضربه یا آسیب زانو به طور مادرزادی یا اکتسابی( مثل عادات و ورزش های نادرست) دارند، بیشتر اتفاق میفتد.
آرتروز چگونه درمان می شود؟
متأسفانه، هیچ درمان کاملی برای آرتروز وجود ندارد و به محض اینکه ضایعه غضروفی اتفاق بیفتد، به تدریج غضروف تحلیل می رود. در نتیجه، تشخیص و درمان زود هنگام آرتروز حیاتی است.
درجه بندی تخریب مفصل بر اساس یافته های رادیولوژیک به چهار مرحله تقسیم بندی میشود ( 1 الی 4) و یا بطور ساده تر خفیف متوسط و شدید.
رویکردهای درمانی در مراحل خفیف آرتروز معمولاً شامل ورزش، رژیم غذایی و داروی خوراکی است. در مراحل متوسط و شدید آرتروز معمولاً تزریق داخل مفصلی و جراحی توصیه می شود.
درمان دارویی برای آرتروز می تواند درد و برخی علائم را تسکین دهد، اما نمی تواند مشکل تحلیل غضروف را حل کند و از پیشرفت آرتروز جلوگیری کند.
از درمان جراحی برای ترمیم آسیب غضروف استفاده میشود، اما اثر درمانی طولانی مدت محدودی دارد و معایب و خطرات متعددی دارد. علاوه بر این، درمان جراحی تنها برای درمان بیماران مبتلا به آرتروز در مراحل انتهایی و پیشرفته و سن بالای ۶۴ سال مناسب است.
لازم به توضیح است که جراحی مفصل زانو یا total knee arthroplasty در مراحل شدید آرتروز مفصلی و سن بالای ۶۴ سال انجام میگیرد ولی دارای عوارض خاص خودش میباشد.اولا این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی یا نخاعی دارد و در بیماران با سن بالا و دارای بیماری های زمینه ای مثل عروق کرونر فشار خون و دیابت که در این سن شایع است ریسک مرگ و میر و عوارض بالایی دارد.
ثانیا احتمال عفونت پروتز درد مزمن پس از عمل نیز وجود دارد و نیز مفصل مصنوعی محدود است و قدرت اندام را کاهش میدهد .
بنابراین، درمان کم تهاجمی و ایمن تزریق سلول های بنیادی بدست آمده از بافت چربی خود بیمار به حفره مفصلی گزینه درمانی مناسب تری به شمار می رود. از طریق تزریق داخل مفصلی، عوامل درمانی می‌توانند مستقیماً به محل آسیب دیده برسد و باعث ترمیم غضروف مفصلی شود و درد و محدودیت حرکتی کاهش یافته و عوارض سیستماتیک داروها نیز کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: ورزش بعد از پی آر پی زانو
ایا درمان آرتروز با سلول های بنیادی امکان پذیر است؟
ارتروز التهاب در مفاصل است: زانو، شانه، باسن، ستون فقرات، دست ها، پاها، آرنج ها یا مچ پا. التهاب مزمن ناشی از استئوآرتریت، که اغلب آرتروز “ساییدگی” نامیده می شود، غضروف بین انتهای استخوان های شما را فرسوده می کند. آرتریت روماتوئید زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بدن شما حمله کرده و پوشش اطراف مفاصل شما را خراب می کند.
در صورت عدم کنترل، هم آرتروز و هم آرتریت روماتوئید می توانند باعث تخریب خود استخوان ها شوند و حتی می توانند سایر قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار دهند. گزینه های درمانی فعلی برای ارتروز به استراحت، فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی یا تزریق استروئید و جراحی تعویض مفصل محدود می شود. درمان با سلول های بنیادی برای آرتریت نتیجه بسیار امیدوارکننده تری دارد.
درمان با سلول های بنیادی از فرآیند بهبود طبیعی بدن، به نام بازسازی، برای تسکین درد آرتریت با استفاده از سلول های بنیادی خود استفاده می کند.
هدف از درمان با سلول های بنیادی برای آرتروز عبارت است از:
- ترمیم سطوح غضروف
- باسازی بافت
- بهبود تحرک
- کاهش درد
- سفتی را کاهش می دهد.
- کاهش ضعف عضلانی
- کاهش درد ناشی از ساییدگی مفاصل
کاربرد سلول های بنیادی برای درمان آرتروز
استفاده از درمان آرتروز با سلول های بنیادی یک روش نوین محسوب شده و کاربردهای فراوانی دارد از جمله:
- کاهش التهاب: یکی از اهداف اولیه درمان آرتروز با سلول های بنیادی کاهش التهاب در مفاصل آسیب دیده است. هم‌چنین با تزریق سلولهای بنیادی، یک اثر ضدالتهابی طولانی‌مدت بدون نیاز به دارو ایجاد خواهد شد.
- بازسازی مجدد بافت: آرتروز اغلب باعث تخریب بافت‌های مفصلی میشود، این امر موجب درد زیاد شده و دایره حرکتی بیمار را محدود میکند. درمان آرتروز با سلولهای بنیادی سبب بازسازی بافت آسیب دیده میشود، زیرا سلولهای بنیادی توانایی تمایز به سلول‌ها غضروفی را دارند. این فرایند تبدیل و بازسازی میتواند عملکرد مفصل را اصلاح کرده و موجب سلامت بیمار شود.
- روش کم خطر: در درمان آرتروز با سلول های بنیادی از عمل جراحی مانند تعویض مفصل زانو استفاده نمی‌شود. در نتیجه یک درمان کم خطر به حساب می‌آید. فرایند تزریق سلول های بنیادی به سرعت انجام شده و ساده است، این تزریق فقط نیاز به بی‌حسی موضعی دارد. بنابراین دوره نقاهت به سرعت طی شده و بیماران سریعاً به زندگی عادی خود باز می‌گردند.
- اثرات طولانی‌مدت: درحالی‌که درمان‌های سنتی ممکن است تسکین موقتی ایجاد کند، درمان آرتروز با سلولهای بنیادی اثرات طولانی‌مدت دارد. با تحریک بازسازی بافت، مفصل ترمیم شده و تا چندین سال هیچ مشکلی برای بیمار پیش نمی‌آید، بیمار میتواند تا سالیان سال به زندگی عادی خود بدون ادامه دهد.
درمان آرتروز زانو با سلول های بنیادی
پزشکان معمولا برای بیمارانی که با مشکل آرتروز زانو به آنها مراجعه میکنند، داروهای مسکن یا غضروف-سازها را تجویز میکنند. ولی نکته حائز اهمیت این است که درمان آرتروززانو با داروهای مسکن باعث کاهش درد زانو به صورت مقطعی شده و بیماری را بهبود نمیبخشد. از طرفی داروهای غضروف ساز از کارایی بالایی برای ترمیم غضروف زانو برخوردار نیستند. یکی از راهکارهای اصولی برای درمان آرتروز زانو که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته، استفاده از سلولهای بنیادی برای درمان آرتروز زانو است.
سلولهای بنیادی، سلولهایی متمایز با عملکرد منحصر به فرد هستند که به سه دسته جنینی، بالغ و بندناف تقسیم میشوند. از مشخصات بارز سلول های بنیادی میتوان به بازتولید و متمایز بودن آن اشاره کرد. این سلول ها بسته به اندام مورد نظر، می توانند تا مدت های زیادی تقسیم و تکثیر شوند. به عنوان مثال در مغز استخوان، سلول های بنیادی به صورت مداوم بازتولید می شوند، اما در قلب، فقط در شرایط خاصی تکثیر می گردند. سلولهای بنیادی بند ناف یکی از بهترین گزینه ها برای ساخت بافت های غضروفی به شمار می روند. امروزه درمان آرتروز زانو با سلولهای بنیادی نظر بسیاری از پزشکان را به خود جلب کرده و نتایج تحقیقات نشان می دهند که این سلول ها در درمان استئوآرتریت و کاهش دردهای ناشی از آن موثرند.
این سلول ها در قسمت هایی از زانو که غضروف آن تخریب شده، تزریق می شوند و به بازسازی غضروف های از بین رفته کمک می کنند. با تزریق سلول های بنیادی، مفصل زانو بهبود یافته و درد آن به مرور کم می شود.
بیمارانی که به آرتروز زانوی متوسط مبتلا هستند، طبق گزارشات معمولا با دو نوبت تزریق سلول های بنیادی به فاصله شش ماه از یکدیگر، بهبود قابل توجهی می یابند.
به گونه ای که درد زانوی آنها کاهش یافته و پیشرفت بیماری در آنها متوقف می شود. تزریق این سلول ها به یک زانو در افرادی که حتی درگیر آرتروززانو در هر دو زانو هستند، اثربخش بوده و از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند. بنابراین می توان گفت که سلول های بنیادی با افزایش ترشح سیتوکین ها یا همان پروتئین های ایجاد شده توسط سیستم دفاعی بدن، از فرسودگی غضروف های زانو کاسته و بیماری را بهبود می بخشند. البته این روش درمان به افراد مبتلا به تالاسمی، سرطان، ایدز و زنان باردار و شیرده، توصیه نمی شود.
درمان مینیسک زانو با سلول های بنیادی
مینیسک زانو در واقع غضروفی به شکل نیم دایره بوده که در مفصل زانو قرار گرفته و با جذب ضربه های وارد شده به زانو، باعث استحکام آن می شود. یکی از مشکلات رایج به خصوص در میان ورزشکاران، پارگی مینیسک زانو به دلیل چرخش ناگهانی زانو است که اغلب با التهاب، درد و خشکی زانو و در موارد شدیدتر با قفل شدن زانو و عدم تحرک آن همراه است. این بیماری گاهی با استراحت کردن و عدم فعالیت، سرمادرمانی و استفاده از داروهای مسکن قابل کنترل است، اما در موارد پیشرفته نیاز به درمان های تهاجمی تری همچون عمل جراحی احساس می شود.
بخش اعظم مینیسک زانو فاقد رگ های خونی بوده و به همین دلیل پس از صدمه دیدن، با عمل جراحی و دوختن محل آسیب دیده، پارگی آن جوش نمی خورد و مفصل زانو به حالت اول بازنمی گردد.. امروزه درمان مینیسک زانو با سلولهای بنیادی نظر بسیاری از پزشکان را به خود جلب کرده و به جرات می توان گفت که این روش یکی از بهترین روش ها برای درمان دائمی پارگی مینیسک زانو می باشد. استفاده از این روش نه تنها، طول درمان را کوتاه تر کرده و در مدت کوتاهی اثربخش است، بلکه درمان دائمی محسوب می شود و فرد را از جراحی مجدد یا خارج کردن قسمتی از مینیسک بی نیاز می سازد.
